Üretimi

           
          Tohumla üretim esastır. Hasat sonunda elde edilen meyveler toplanır, yıkanır ve kurulanır. Kuru ve soğuk ortamda bekletildikten sonra katlamaya alınır. Badem tohumları 1°C ile 5°C arasında 40–50 gün katlamaya bırakılır. Katlama işlemi sonrasında ekilen badem tohumları uygun şartlarda çimlendikten sonra çöğürler elde edilir ve bunlar üzerine aşı yapılır. Aşılama esnasındaki nem, sıcaklık gibi faktörler önem taşır.

Üretim Tekniği

• Çöğürlerin yetiştirilmesi: Badem çöğürü yetiştirilmek üzere alınacaktohumların tam gelişmiş ve olgun olması gerekir. Çöğür elde etmek amacıylaalınan tohumların çimlenme güçlerini kaybetmeyeceği bir ortamdançıkarılmaları fayda sağlayacaktır.

• Tohumların katlanması: Katlamada nemli kum, talaş, vermikulit, yosun, vb.ile serin bir yerde saklanabilir. Çimlenmeyi kolaylaştırmak ve embriyodadinlenmenin kesilmesi için katlamanın yapılmasında fayda vardır. Ayrıcakatlamayla tohum kabuğunda yumuşama da gerçekleşmiş olmaktadır.

• Tohumların ekilmesi: Badem tohumları ya doğrudan ya da katlamadan sonraaşı parseline ekilir. Sıra arası 80–100 cm olan sıralar üzerinde 5–10 cmaralıklarla ekilirler. Ekilen tohumun üzeri tohum kalınlığının 2 katı kadartoprakla örtülür. Çimlenme için özellikle toprak nemine dikkat edilmelidir.Toprak tavı ekim, çimlenme ve sürme süresini kısaltan en önemli faktördür.

Aşı

           Bademde kalem ve göz aşısı uygulanabilse de yaygın olarak göz aşısı yapılmaktadır.

Göz aşısında yaşlı dallar kullanılır. Bu dalların dip ve uç kısımları kesilerek yanlızca

ortadaki gözler kullanılmaktadır. Dip kısımdaki gözler sürmemektedir. Uç kısımdakiler ise

pişkin olmadığı için kullanılmamaktadır.

          Aşılama üç dönemde yapılmaktadır.

      

Mart ayında Yonga Göz aşısı :

         

          Şubat ayı içerisinde gözler kabarmadan badem aşı kalemleri alınır, ıslak beze sarılıp buzdolabının sebzeliğinde saklanır, Mart ayı içerisinde anaçların gözleri patladığında aşılama yapılır. Gözler kalem üzerinden odun dokusu ile birlikte alınıp, anaç üzerinde açılan kısma yerleştirilip sıkıca bağlanır. Anacın tepesi kesilerek aşı gözünün sürmesi teşvik edilir.

Haziran ayında T Göz aşısı:

          Aşılama aşı kalemlerinin olgunlaştığı (pişkinleştiği) dönemde yapılır. Bu dönem arpa veya buğday biçim dönemine denk gelmektedir. Anaç üzerinde açılan T içerisine kalemden çıkarılan göz yerleştirilip, sıkıca bağlanır. Anacın tepesi kesilerek aşı gözünün sürmesi teşvik edilir.

Eylül ayında Yonga veya T Göz aşısı:

          Ağustos sonu veya Eylül başında, geceleri havaların soğumaya başladığı dönemde aşı kalemleri alınıp, aynı anda aşılama yapılmalıdır. Kalemlerde ve anaçta kabuk kalkıyorsa T göz aşısı, kabuk kalkmıyorsa yonga aşı yapılır. Anaçlarda tepe kesimi yapılmaz. Aşı gözünü kış döneminde sürmesi istenmez.

Badem Anaçları

•  Badem (tohum) Çöğürü:

Badem fidanı üretimi için badem tohumlarından elde edilen çöğürler anaç olarak bilhassa drenaj sorunu olmayan topraklarda geniş ölçüde kullanılmaktadır. Badem anacı üzerine aşılı fidanlarla bahçe kurulduğunda bahçede fidan kaybı, diğer anaçlara göre daha yüksek olmaktadır. Badem anaçları, nematotlardan kök çürüklüğü, gal, ur, kök funguslarından etkilenmektedir. Bunlar badem anacının hassas özellikleridir. Capnodis’e dayanıklıdır. Badem anaçları, kurak topraklarda tercih edilmektedir. Kireçli topraklara aşırı dayanıklı olmasına rağmen drenajı olmayan ağır topraklara dayanımı iyi değildir. Kazık kök yapma eğilimindedir. Saçak kök oluşturma eğilimi azdır. Yapılan bazı çalışmalarda; kök

ucundan yapılan kesimle kazık kök hâkimiyeti kırılıp saçak kök verme durumu tespit edilmeye çalışılmıştır.

Fidanın Yapraklı Hali

          Tüplü badem fidanı üretimi ile hem sağlıklı saçak kök elde edecek hem de arazide fidan kaybını azaltacak bir yönteme de başvurulabilir. Badem çöğürleri kireçli ve kurak şartlar için uygundur. Bununla birlikte en iyi sonucu derin ve drenajlı topraklarda vermektedir. Badem tohumlarının genetik yapılarının heterozigot olmasından dolayı elde edilen çöğürler bir örneklik göstermez. Su tutan ağır ve killi topraklarda iyi gelişemez. Kök çürüklüğüne ve nematotlara hassastır.

• Nemaguard Anacı:

          Nemaguard anacı, P. Persica ve P. Davidissima melezidir. Kök nematotlarına dayanımı iyidir. Nematot bulaşık yerlerde üreticiler tarafından bu anaç tercih edilmelidir. Nemaguard anacının hiçbir badem çeşidiyle uyuşma problemi yoktur. Gerek ağaç ömrü (ekonomik ömür) gerekse verim istenilen düzeyde değildir. Bu nedenle Nematot ile bulaşık olmayan yerlerde anaç olarak tercih edilmemelidir. Badem anacı ile teşekkül ettirilen bahçelerde verim ve erken meyveye yatma oranı daha yüksektir.

          Nemaguard anacı ağır toprak şartlarında gal, fungus, kök çürüklüğü, vb. faktörlere karşı daha toleranslıdır. Badem çeşitleriyle gelişme durumları iyidir. Zayıf topraklarda Nemaguard, bademe anaç olarak kullanılmalıdır.

Nemaguard Anacı

• Erik Anacı:

           Ağır topraklarda erik anaçları, bademe anaç olarak kullanılmalıdır. Kök funguslarının sıkıntı yaratabileceği bölgelerde anaç olarak seçilebilir ancak bu anaç toprak kökenli birçok hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı değildir. Verime yatma geç olup ağaçların verimliliği orta düzeydedir. Ağaçların gelişim düzeyi de yeterli olmamaktadır. Bunun yanı sıra bazı badem çeşitlerinin uyuşma problemi mevcuttur. Bazı hastalıklara karşı badem ve şeftali anaçlarına göre daha dayanıklıdır. Erik anaçları, su tutan ve kök çürüklüğü ile bulaşık alanlarda kullanılır. Erikler, genellikle bademle iyi uyuşmaz, verim düşük olur ve meyvelerin büyük bir kısmında dış kabuk bademe yapışık olup ağaçlar kısa ömürlü olmaktadır.

• Şeftali Anacı:

          Özellikle Kaliforniya’da bademe anaç olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Badem anaçlarına göre daha erken verime gelmeleri avantaj olarak görülmektedir. Ancak bu anaçların ekonomik ömrünün badem çöğürü anaçlarına göre daha düşük olması ise dezavantaj oluşturmaktadır. Toprak isteği yönünden seçici olan bu anaç, bazı toprak kökenli hastalıklara karşı da hassastır. Kireç oranı ve PH derecesi yüksek olmayan topraklarda şeftali bademe anaç olarak kullanılabilir. Sulanan topraklarda şeftali üzerine aşılı ağaçlar, ilk yıllarda hızlı gelişir ve 15–20 yıllık badem anacına göre daha çok meyve veriri. Erken meyveye yatar. Ağaçların ömrü ise kısadır.

• Şeftali x Badem Melez Anaçları:

           Şeftali x badem melezleri, genel olarak değişik toprak şartlarına uyabilmektedir. Melezler çok kuvvetli olup kök sistemleri iyi tutunmaktadır. Bunların olumsuz yanı ise Nematotlara kısmen hassas olmalarıdır. Yoğun yetiştiricilik yapılan ülkelerde klon anaçları gittikçe yaygınlaşmaktadır. Bu klon anaçları, odun çelikleri ve doku kültürleri ile üretilip fidanlıklarda kullanılmaya başlanmıştır.